Waloryzacja świadczeń emerytalnych w 2023 roku
Marzec 2023 roku przyniósł emerytom rekordową waloryzację świadczeń. Wskaźnik waloryzacji wyniósł 14,8%, co jest najwyższym wynikiem od ponad 20 lat. Tak wysoka waloryzacja jest efektem rosnącej inflacji, która dotknęła polską gospodarkę w ostatnich miesiącach.
W praktyce oznacza to, że minimalna emerytura wzrosła z 1338,44 zł brutto do 1588,44 zł brutto, czyli aż o 250 zł miesięcznie. To znaczący wzrost, który ma pomóc emerytom w radzeniu sobie z rosnącymi kosztami życia.
Warto pamiętać, że waloryzacja jest przeprowadzana automatycznie i nie wymaga składania żadnych wniosków. ZUS samodzielnie przelicza wysokość świadczeń i wypłaca je w nowej wysokości od marca danego roku.
Zmiany w wieku emerytalnym - aktualny stan prawny
Od 2017 roku w Polsce obowiązuje wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. W 2023 roku nie wprowadzono żadnych zmian w tej kwestii, mimo toczących się dyskusji na temat potencjalnego zrównania wieku emerytalnego dla obu płci.
Warto jednak zauważyć, że coraz więcej ekspertów wskazuje na potrzebę wydłużenia aktywności zawodowej Polaków, ze względu na starzejące się społeczeństwo i malejącą liczbę osób w wieku produkcyjnym. Może to oznaczać, że w przyszłości możemy spodziewać się zmian w tym zakresie.
Obecnie osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, mają prawo, ale nie obowiązek przejścia na emeryturę. Kontynuowanie pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego może znacząco zwiększyć wysokość przyszłego świadczenia.
Nowa kwota bazowa i jej wpływ na wysokość emerytury
W 2023 roku znacząco wzrosła kwota bazowa używana do obliczania wysokości świadczeń emerytalnych. Obecnie wynosi ona 5540,25 zł, co oznacza wzrost o ponad 14% w porównaniu do poprzedniego roku.
Kwota bazowa ma bezpośredni wpływ na wysokość emerytury dla osób, które przechodzą na emeryturę w danym roku. Im wyższa kwota bazowa, tym wyższe świadczenie emerytalne może otrzymać osoba rozpoczynająca pobieranie emerytury.
Jest to szczególnie istotne dla osób, które planują przejście na emeryturę w najbliższym czasie. W wielu przypadkach może być korzystne odłożenie decyzji o przejściu na emeryturę do momentu ustalenia nowej, wyższej kwoty bazowej.
Zmiany w emeryturach pomostowych
W 2023 roku weszły w życie istotne zmiany dotyczące emerytur pomostowych, czyli świadczeń dla osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Najważniejszą zmianą jest zniesienie warunku rozpoczęcia pracy przed 1 stycznia 1999 roku.
Oznacza to, że osoby, które rozpoczęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 1998 roku, również mogą ubiegać się o emeryturę pomostową, pod warunkiem spełnienia pozostałych kryteriów.
Ta zmiana znacząco poszerza grono osób uprawnionych do emerytury pomostowej i jest odpowiedzią na wieloletnie postulaty związków zawodowych oraz osób wykonujących prace w trudnych warunkach.
Dodatkowe świadczenia dla emerytów w 2023 roku
W 2023 roku emeryci mogą liczyć na dodatkowe świadczenia, takie jak:
- 13. emerytura - wypłacana w kwietniu 2023 roku w wysokości minimalnej emerytury, czyli 1588,44 zł brutto. Świadczenie to przysługuje wszystkim emerytom bez względu na wysokość ich podstawowej emerytury.
- 14. emerytura - planowana na jesień 2023 roku, również w wysokości minimalnej emerytury. W przeciwieństwie do 13. emerytury, to świadczenie jest pomniejszane zgodnie z zasadą "złotówka za złotówkę" dla emerytów otrzymujących świadczenie powyżej 2900 zł brutto.
Warto zauważyć, że oba te świadczenia podlegają opodatkowaniu oraz składce na ubezpieczenie zdrowotne, co oznacza, że kwota netto będzie niższa od podanej kwoty brutto.
Zmiany w rencie wdowiej
Trwają prace nad wprowadzeniem tzw. renty wdowiej, która umożliwiłaby wdowom i wdowcom zachowanie swojego świadczenia emerytalnego lub rentowego w pełnej wysokości i dodatkowo otrzymywanie części świadczenia po zmarłym małżonku.
Obecnie osoby owdowiałe muszą dokonać wyboru - albo zachować własne świadczenie, albo otrzymywać rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Nowe przepisy, nad którymi trwają prace, pozwoliłyby na łączenie tych świadczeń.
Planowane zmiany zakładają, że wdowa lub wdowiec mógłby zachować swoje świadczenie w całości i dodatkowo otrzymywać 50% renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub otrzymywać rentę rodzinną w całości i 50% własnego świadczenia. Wciąż trwają dyskusje nad szczegółowymi rozwiązaniami i terminem wprowadzenia tych zmian.
Zmiany w dziedziczeniu środków z OFE i IKE
Wprowadzono również zmiany w zasadach dziedziczenia środków zgromadzonych w Otwartych Funduszach Emerytalnych (OFE) oraz Indywidualnych Kontach Emerytalnych (IKE). Nowe przepisy upraszczają procedury i skracają czas oczekiwania na wypłatę środków przez spadkobierców.
W przypadku śmierci osoby posiadającej środki w OFE lub IKE, spadkobiercy mogą teraz łatwiej i szybciej uzyskać dostęp do tych środków. Jest to szczególnie istotne dla rodzin w trudnej sytuacji finansowej po stracie bliskiej osoby.
Warto pamiętać, że środki zgromadzone w OFE i IKE nie wchodzą w skład masy spadkowej i są dziedziczone na podstawie odrębnych przepisów, co często oznacza uproszczoną procedurę i brak konieczności przeprowadzania postępowania spadkowego.
Podsumowanie - co oznaczają te zmiany dla emerytów i przyszłych emerytów?
Zmiany wprowadzone w 2023 roku mają na celu poprawę sytuacji finansowej emerytów, szczególnie w obliczu wysokiej inflacji. Rekordowa waloryzacja, dodatkowe świadczenia i zmiany w emeryturach pomostowych to kroki w dobrym kierunku, ale eksperci wskazują, że wciąż istnieje potrzeba głębszej reformy systemu emerytalnego.
Dla przyszłych emerytów kluczowe znaczenie ma wydłużanie aktywności zawodowej oraz gromadzenie dodatkowych oszczędności na emeryturę, na przykład poprzez Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) lub Indywidualne Konta Emerytalne (IKE).
Warto również na bieżąco śledzić zmiany w przepisach emerytalnych i korzystać z doradztwa specjalistów, aby podejmować optymalne decyzje dotyczące przejścia na emeryturę i maksymalizacji wysokości świadczenia.
